พระร่วงนั่ง กรุม่วงค่อม จ.ลพบุรี มีการขุดพบพระเครื่องหลากหลายพิมพ์จากกรุต่างๆ มากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ มีการขุดพบพระมากที่สุด หนึ่งในจำนวนนั้น คือ พระตระกูล พระร่วงนั่ง มีทั้งปางสมาธิ และปางมารวิชัย และมีจำนวนพิมพ์ทรงมากมาย จนยากแก่ตั้งชื่อของพระแต่ละองค์ให้ละเอียดลงไปได้ จึงเรียกชื่อรวมๆ กันว่า พระร่วงนั่ง มีทั้งพระเนื้อชินเงิน เนื้อชินตะกั่วสนิมแดง เนื้อสัมฤทธิ์ และเนื้อดิน อีกทั้ง พระร่วงนั่ง ยังมีหลากหลายรูปแบบ เช่น แบบพระตัดขอบชิดองค์พระ ซึ่งมีมากพิมพ์พอสมควร หากนำพระแต่ละองค์มาตั้งชื่อพิมพ์ ตามลักษณะพิเศษแล้ว พระในกลุ่มนี้มีเป็นสิบๆ พิมพ์ คงจะเป็นเรื่องยุ่งยากในการเช่าหาพอสมควร

โดย หลักใหญ่ๆ แล้ว จะแยกไว้เพียง ๒ พิมพ์ (ปาง) คือ พระร่วงนั่งปางสมาธิ และ พระร่วงนั่งปางมารวิชัย เพื่อความสะดวกในการเรียกชื่อพระอย่างง่ายๆ ในตระกูล พระร่วงนั่งปางมารวิชัย นั้น ยังมีแบบพิมพ์ทรงองค์พระที่พิเศษแตกต่างกันออกไปอีก บางพิมพ์จะสวมมงกุฎแบบทรงเทริดขนนก ที่เรียกกันว่า พระเทริดขนนก ซึ่งเป็นประติมากรรม ศิลปะลพบุรียุคต้น องค์พระประทับอยู่บนฐานบัวเล็บช้าง พิมพ์ทรงองค์พระมีความงดงามมาก พุทธลักษณะทั่วไป คล้ายกับ พระยอดขุนพล ขาดแต่เพียง ไม่มีซุ้มเรือนแก้ว ครอบคลุมเหนือองค์พระเท่านั้น พระพิมพ์นี้มีทั้งเนื้อชินเงิน และเนื้อชินสนิมแดง นอกจากนี้ยังมี พระร่วงนั่ง เนื้อชินตะกั่วสนิมแดง อยู่พิมพ์หนึ่ง ที่ขุดพบจากบริเวณอื่น ซึ่งไม่ใช่กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ และเป็นพระร่วงนั่ง ที่มีชื่อเสียงโด่งดังมานานแล้ว จนเป็นที่รู้จักและนิยมกันอย่างกว้างขวาง พระกรุนี้ ขุดพบเมื่อปี ๒๕๑๖ ที่บ้านม่วงค่อม ต.ม่วงค่อม อ.ชัยบาดาล จ.ลพบุรี วงการพระเรียกชื่อตามสถานที่ขุดพบพระพิมพ์นี้ว่า "พระร่วงนั่ง กรุม่วงค่อม" ชื่อของหมู่บ้านม่วงค่อมนี้ เดิมเรียกว่า "ม่วงขอม" เพราะขอมเคยอาศัยอยู่ ต่อมาเรียกเพี้ยนมาเป็น "ม่วงค่อม" สถานที่ขุดพบพระร่วงนั่งพิมพ์นี้ คือ บริเวณเนินดิน ซึ่งสันนิษฐานว่า แต่เดิมคงเป็นโบราณสถานเก่าแก่สมัยขอม (เขมร) เรืองอำนาจ เมื่อผ่านกาลเวลาอันยาวนาน จึงเสื่อมโทรมลง คงเหลือสภาพเป็นเพียงเนินดิน พระเครื่องที่ขุดได้ เป็นพระสมัยลพบุรี ยุคปลาย แต่ยังยึดศิลปะของลพบุรีอย่างสมบูรณ์ครบถ้วน

เป็น พระที่สร้างด้วยเนื้อชินตะกั่วสนิมแดง ส่วนพระเนื้อชินเงินก็มี แต่มีไม่มาก นัก พุทธลักษณะ องค์พระประทับนั่งปางสมาธิขัดราบ เป็นแบบ "ชีโบนั่ง" (คำ ว่า "ชีโบ" หรือ "จีโบ" หมายถึง หมวกโบราณทรงสูง) พระบาทขวาวางทับพระบาทซ้ายอย่างเห็นได้ชัด มีเส้นสร้อยพระศอ คล้ายประคำประดับ องค์พระสวมมงกุฎ แบบเรียบตรงธรรมดาหลายชั้น ไม่ใช่มงกุฎแบบทรงเทริดขนนก ซึ่งมีลวดลายแบบปิ่นแนวตั้ง ที่มีความงดงามอลังการมาก พระเศียรดูเหมือนจะใหญ่โตกว่าปกติ เมื่อเทียบกับขนาดทรวดทรงลำตัวองค์พระ พระกรรณทั้งสองข้างมีลักษณะยาวสวยงามลงมาจรดพระอังสา (บ่า) พระขนงทั้งสอง เชื่อมต่อกันเป็นเส้นตรง ไม่โค้งมาก พระเนตรทั้งสองข้าง และพระโอษฐ์มีขนาดเล็ก มีพระนาสิกใหญ่ ประทับอยู่บนฐานลายเรียบ

พระ ร่วงนั่งกรุม่วงค่อม แบ่งออกเป็น พิมพ์ใหญ่, พิมพ์ เล็ก และพิมพ์ฐานสูง สำหรับ พระร่วงนั่งกรุม่วงค่อม พิมพ์เล็ก ขุดพบมากกว่า พิมพ์ใหญ่ ลักษณะของพิมพ์เล็ก จะมีการตัดขอบเป็นรูปสามเหลี่ยม แบบตัดชิดองค์พระ มีขนาดเล็กกว่า และเป็นแบบที่มีขนาดไม่แน่นอนเสมอไป ส่วน พระร่วงนั่ง พิมพ์ฐานสูง มีขนาดใหญ่กว่าพอสมควร ที่เรียกว่า พิมพ์ฐานสูง เนื่องจากการตัดขอบของส่วนฐาน จะเหลือเนื้อเกินมากกว่า ทำให้แลดูเป็นแบบฐานสูง เนื้อหาของพระเนื้อชินกรุนี้ เป็นที่ต้องตาต้องใจของนักสะสมพระเนื้อชินอย่างมาก เพราะลักษณะสนิมที่เกิดขึ้น จะแดงออกเข้มจัด เหมือนสีแดงลูกหว้า เนื่องจากพระทั้งหมดฝังอยู่ภายใต้พื้นดิน ในกรุเป็นเวลานานหลาย ร้อยปี จึงปกคลุมด้วยไขขาวค่อนข้างหนา ด้านหลังองค์พระ เป็นแบบ หลังลายผ้า (แบบหยาบ) และด้านหลังบางองค์มีรอยแตกเป็นเส้นลายคลื่นโค้งสวยงาม แบบด้านหลังของพระพิมพ์เล็ก ที่นำมาเสนอในวันนี้ คลุมด้วยไขขาวขุ่น และขี้กรุเนื้อดินสีเหลืองอ่อน สวยงามมาก องค์พระมีขนาดเล็กกะทัดรัด น้ำหนักเบา นักสะสมพระสายนี้จึงนิยมเช่าหา เพราะสามารถบูชาคล้องคอได้สบาย พระพิมพ์ใหญ่ ขนาดองค์จริง ฐานกว้างประมาณ ๒ ซม. สูงประมาณ ๓.๕ ซม. พระร่วงนั่ง กรุม่วงค่อม แตกกรุออกมาจำนวนมากถึงหลักพันกว่าองค์ขึ้นไป จึงยังพอหาได้ในสนามพระ ผู้สนใจสามารถหาเช่าไว้ครอบครองบูชาได้ ปัจจุบัน พระร่วงนั่ง กรุม่วงค่อม ได้รับความนิยมสูงอีกกรุหนึ่ง ในบรรดาพิมพ์พระร่วงนั่ง เนื้อสนิมแดง ของ จ.ลพบุรี จะเป็นรองก็เพียง พระร่วงนั่ง พิมพ์เทริดขนนก เท่านั้น ราคาเช่าหา สภาพทั่วๆ ไป ราคาหมื่นกลางถึงหมื่นปลาย ถ้าองค์สภาพสวยคมชัด เนื้อสนิมแดงสดเข้มจัด ราคาจะอยู่ที่หลักแสนต้น ถึงหลักแสนกลาง ส่วน พิมพ์ฐานสูง จะมีราคาสูงกว่าพิมพ์ธรรมดาอีกสองสามหมื่นขึ้นไป เพราะพบในกรุจำนวนน้อย จึงหายาก ในขณะที่พิมพ์ทรงองค์พระ ดูสวยงามอลังการกว่า ส่วนด้านพุทธคุณนั้น สูงมาก ไม่ว่าทางด้านแคล้วคลาด มหาอุด หรือคงกระพันชาตรี ผู้นิยมพระเนื้อสนิมแดง ที่มีทุนทรัพย์ไม่มากนัก หรือบางท่านที่ยังไม่พบ พระยอดขุนพล หรือ พระเทริดขนนก มาก่อนสามารถนิมนต์ พระร่วงนั่ง กรุม่วงค่อม นี้ไว้สักการบูชาได้อย่างสบายใจ เพราะเป็นพระกรุพระเก่า อีกพิมพ์หนึ่ง ที่มีความครบถ้วนสมบูรณ์ใน 'พุทธคุณ' ทุกด้านอย่างแท้จริง